NIPUN BHARAT MISSION

NIPUN BHARAT MISSION IN MARATHI

5 जुलै 2021 रोजी केंद्रीय शिक्षण मंत्री श्री रमेश पोखरियाल यांच्या हस्ते निपुण भारत कार्यक्रमाचा शुभारंभ करण्यात आला. निपुण भारत कार्यक्रम हा वाचन आकलन आणि मूलभूत संख्या कौशल्ये यासाठी एक राष्ट्रीय उपक्रम आहे निपुण भारत कार्यक्रम हा मुख्य प्रायोजक समग्र शिक्षा अभियान अंतर्गत सुरू करण्यात आला आहे. योजना 2026 पर्यंत इयत्ता 1 ते 3 पर्यंतचे प्रत्येक मूल FLN (मूलभूत साक्षरता आणि संख्या) कौशल्ये आत्मसात करेल याची खात्री देते.

निपण भारत कार्यक्रमाची अंमलबजावणी -

त्याची अंमलबजावणी शालेय शिक्षण व साक्षरता विभागाकडून करण्यात येणार आहे. समग्र शिक्षा या केंद्र पुरस्कृत योजनेअंतर्गत, सर्व राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये राष्ट्रीय-राज्य-जिल्हा-ब्लॉक-शालेय स्तरावर पाच-स्तरीय अंमलबजावणी यंत्रणा स्थापन केली जाईल. निपुण भारतचे यश प्रामुख्याने शिक्षकांवर अवलंबून असेल, त्यामुळे शिक्षकांच्या क्षमता वाढीवर विशेष भर दिला जाईल. हे लक्षात घेऊन. शाळा प्रमुख आणि शिक्षकांच्या सर्वांगीण विकासासाठी राष्ट्रीय उपक्रम असलेल्या NISHTHA योजनेअंतर्गत NCERT द्वारे पायाभूत साक्षरता आणि संख्याशास्त्र (FLN) साठी एक विशेष पॅकेज विकसित केले जात आहे. पूर्व-प्राथमिक ते प्राथमिक इयत्तेपर्यंत शिकवणाऱ्या सुमारे 2.5 दशलक्ष शिक्षकांना 2021 मध्ये FLN वर प्रशिक्षित केले जाईल.

निपुण भारत मिशनचे फोकस एरिया:

निपुण भारतने शिक्षणाचा अनुभव सर्वांगीण, एकत्रित, सर्वसमावेशक, आनंददायक आणि मूळ स्तरावर आकर्षक बनवण्याची कल्पना केली आहे. कार्यक्रमाचा फोकस शालेय शिक्षणाच्या मूलभूत वर्षांमध्ये मुलांचा प्रवेश आणि टिकवून ठेवण्यावर आहे. निपुण भारत उच्च गुणवत्तेच्या विकासावर आणि विद्यार्थी आणि शिक्षक संसाधने आणि शिक्षण सामग्रीच्या विकासावर लक्ष केंद्रित करते. ते प्रत्येक विद्यार्थ्यासाठी शिक्षक क्षमता आणि शैक्षणिक परिणाम साध्य करण्याच्या प्रगतीचे मूल्यांकन करते. विद्यार्थ्यांना त्यांच्या शाळा, शिक्षक, पालक आणि समुदायांसह, प्रत्येक संभाव्य मार्गाने समर्थन आणि प्रोत्साहन देण्यासाठी, निपुण कार्यक्रमाचा उद्देश मुलांना त्यांच्या खऱ्या क्षमतेची जाणीव करून देणे आणि देशाला नवीन उंचीवर नेण्यात मदत करणे हा आहे.

निपुण भारत मिशनचे अपेक्षित लाभ:

शारीरिक आणि Moto विकास, सामाजिक-भावनिक विकास, साक्षरता आणि संख्या विकास, संज्ञानात्मक विकास, जीवन कौशल्ये इत्यादी विकासाच्या विविध क्षेत्रांवर लक्ष केंद्रित करून मुलाचा सर्वांगीण विकास, जे एकमेकांशी जोडलेले आणि एकमेकांवर अवलंबून आहेत, जे holistic प्रगती कार्डमध्ये दर्शवेल. शाळांमधील मूल्यांकन प्रणाली सुधारणे आणि सर्वांसाठी समान शिक्षण सुनिश्चित करणे हे या कार्यक्रमाचे उद्दिष्ट आहे. निपुण भारत केवळ आमच्या विद्यार्थ्यांना त्यांच्या उच्च वर्गात चांगले यश मिळवण्यात मदत करेल असे नाही तर आमच्या विद्यार्थ्यांना जागतिक स्तरावर स्पर्धात्मक बनवण्यातही त्याचा मोठा प्रभाव पडेल. मुलभूत कौशल्ये आम्हाला मुलांना वर्गात ठेवण्यास सक्षम करतात ज्यामुळे गळती कमी होते आणि प्राथमिक ते उच्च प्राथमिक आणि माध्यमिक टप्प्यात संक्रमणाचा दर सुधारतो. निपुण भारत उपक्रमावर आधारित शिक्षण आणि अनुकूल शिक्षण वातावरण यामुळे शिक्षणाचा दर्जा सुधारेल. वर्गातील व्यवहारांमध्ये संसाधन-आधारित खेळ आणि अनुभवात्मक शिक्षण यासारख्या नाविन्यपूर्ण अध्यापनशास्त्राचा वापर केला जाईल. हे शिकणे एक मजेदार आणि आकर्षक क्रियाकलाप करेल. शिक्षकांची क्षमता वाढल्याने त्यांचे सक्षमीकरण होईल आणि त्यांना शिकवण्याच्या पद्धती निवडण्यासाठी अधिक स्वायत्तता मिळेल. मुलांच्या शिक्षणाला गती दिल्याने पुढील जीवनातील परिणामांवर आणि नोकरीवर सकारात्मक परिणाम होऊ शकतो. जवळजवळ प्रत्येक मुल प्राथमिक इयत्तांमध्ये उपस्थित असल्याने, या टप्प्यावर लक्ष केंद्रित केल्याने सामाजिक-आर्थिकदृष्ट्या वंचित गटाला देखील फायदा होईल ज्यामुळे न्याय्य आणि सर्वसमावेशक दर्जेदार शिक्षणाची उपलब्धता सुनिश्चित होईल.

NIPUN BHARAT MISSION IN URDU

نپن  بھارت پروگرام کا آغاز مرکزی وزیر برائے تعلیم جناب رمیش پوکھریال نے 5 جولائی 2021 کو کیا تھا۔

 نپن بھارت پروگرام کا مطلب سمجھ کر پڑھنے  اور بنیادی  حساب میں مہارت کے لیے قومی پہل ہے نپن بھارت پروگرام یہ مرکزی اسپانسر سمگر شکشا ابھیان کے تحت شروع کیا گیا ہے .اسکیم اس بات کو یقینی بناتی ہے کہ کلاس 1 سے 3 تک ہر بچہ 2026 کے آخر تک ہندوستان میں FLN (بنیادی خواندگی اور اعداد و شمار) کی مہارتیں حاصل کر لے گا۔

نپن بھارت پروگرام کا نفاذ -

 اسے محکمہ اسکول ایجوکیشن اینڈ لٹریسی کے ذریعے لاگو کیا جائے گا۔ سمگر شکشا کی مرکزی اسپانسر شدہ اسکیم کے تحت تمام ریاستوں اور مرکز کے زیر انتظام علاقوں میں قومی- ریاستی- ضلع- بلاک- اسکول کی سطح پر ایک پانچ سطحی نفاذ کا طریقہ کار قائم کیا جائے گا۔

 نپن بھارت کی کامیابی کا انحصار بنیادی طور پر اساتذہ پر ہوگا، اس لیے اساتذہ کی استعداد کار میں اضافہ پر خصوصی زور دیا جائے گا۔  اس بات کو ذہن میں رکھتے ہوئے ۔  NCERT کی طرف سے NISHTHA اسکیم کے تحت فاؤنڈیشنل لٹریسی اینڈ نیومریسی (FLN) کے لیے ایک خصوصی پیکج تیار کیا جا رہا ہے، اسکول کے سربراہوں اور اساتذہ کی مجموعی ترقی کے لیے قومی اقدام

 پری پرائمری سے پرائمری گریڈ تک پڑھانے والے تقریباً 25 لاکھ اساتذہ کو 2021 میں FLN پر تربیت دی جائے گی۔

اگر آپ کو حکومت کی طرف سے گورنمنٹ اسکول کی طبعی صورت حال میں تبدیلی لانے کے لیے شروع کردہ اہم پیش رفت ودیانجلی کے بارے معلومات حاصل کرنا ہو تو کلک کیجیے ودیانجلی

 نپن بھارت مشن کا فوکس ایریا

 نپن بھارت بنیادی مرحلے پر سیکھنے کے تجربے کو کلی، مربوط، جامع، لطف اندوز اور مشغول بنانے کا تصور کراتا ہے۔

 پروگرام کا فوکس اسکول کی تعلیم کے بنیادی سالوں میں بچوں تک رسائی اور برقرار رکھنے پر ہے۔ نپن بھارت اعلی معیار اور  طالب علم اور اساتذہ کے متونع وسائل اور سیکھنے کے مواد کی ترقی پر توجہ دیتا ہے۔اسی طرح یہ اساتذہ کی صلاحیت کی تعمیر اور ہر طالب علم کی  سیکھنے کے نتائج کے حصول میں  پیشرفت کا جائزہ لیتا ہے۔

 طلباء کی مدد اور حوصلہ افزائی کے لیے، ان کے اسکولوں، اساتذہ، والدین اور کمیونٹیز کے ساتھ، ہر ممکن طریقے سے، بچوں کی حقیقی صلاحیتوں کا ادراک کرنے اور ملک کو نئی بلندیوں تک لے جانے میں مدد کرنا نپن پروگرام کا ہدف ہے۔

 نپن بھارت مشن کے متوقع فوائد

 نشوونما کے مختلف شعبوں پر توجہ مرکوز کرتے ہوئے بچے کی مجموعی نشوونما جیسے جسمانی اور حرکی ترقی، سماجی-جذباتی ترقی، خواندگی اور حسابی ترقی، علمی نشوونما، زندگی کی مہارتیں وغیرہ جو ایک دوسرے سے جڑے ہوئے اور ایک دوسرے پر منحصر ہیں، جو کہ ایک ہولیسٹک پروگریس کارڈ میں ظاہر ہوگا۔ 

 اس پروگرام کا مقصد اسکولوں میں تشخیصی نظام کو بہتر بنانا اور سب کے لیے مساوی تعلیم کو یقینی بنانا ہے۔

 نپن بھارت نہ صرف ہمارے طالب علموں کو ان کی اعلیٰ کلاسوں میں بڑی کامیابی دلانے میں مدد کرے گا، بلکہ یہ ہمارے طلباء کو عالمی سطح پر مسابقتی بنانے میں بھی بڑا اثر ڈالے گا۔

 بنیادی مہارتیں ہمیں بچوں کو کلاس میں رکھنے کے قابل بناتی ہیں اس طرح ڈراپ آؤٹ کو کم کرتی ہے اور پرائمری سے اپر پرائمری اور سیکنڈری مراحل میں منتقلی کی شرح کو بہتر بناتی ہے۔

نپن بھارت  سرگرمی پر مبنی سیکھنے اور سیکھنے کا سازگار ماحول تعلیم کے معیار کو بہتر بنائے گا۔

 کلاس روم کے لین دین   میں اختراعی تدریس کا استعمال کیا جائے گا جیسے کہ کھیل کے وسائل  پر مبنی اور تجرباتی آموزش ؛ جس سے سیکھنے کو ایک خوشگوار اور دل چسپ سرگرمی بنایا جائے گا۔

 اساتذہ کی استعداد میں اضافہ انہیں بااختیار بنائے گا اور طریقہ تدریس کے  انتخاب کے لیے زیادہ خود مختاری فراہم کرے گا۔

 بچوں کو سیکھنے کی تیز  رفتار حاصل کرنا جس سے بعد کی زندگی کے نتائج اور ملازمت پر مثبت اثرات مرتب ہو سکتے ہیں۔

 چونکہ تقریباً ہر بچہ ابتدائی درجات میں جاتا ہے، لہٰذا، اس مرحلے پر توجہ مرکوز کرنے سے سماجی و معاشی پسماندہ گروہ کو بھی فائدہ پہنچے گا اس طرح مساوی اور جامع معیاری تعلیم تک رسائی کو یقینی بنایا جائے گا۔